Een woonzorgvisie opstellen.
Wat kom je tegen?

Trendmeter woonzorgvisie

De behoefte aan vormen van wonen met zorg in gemeenten neemt in hoog tempo toe en verandert. Aanleiding hiervoor is de in 2015 veranderde wetgeving op het gebied van wonen en zorg en de toenemende vergrijzing van de bevolking. Doel is dat iedereen zo lang mogelijk thuis blijft wonen.

Taskforce Wonen en Zorg moedigt daarom alle gemeenten in Nederland aan om eind 2020 te beschikken over een woonzorgvisie. Om zo de groeiende groep ouderen, kwetsbare mensen en uitstroom uit Maatschappelijke Opvang of GGZ voldoende voorzieningen te bieden in hun toekomstige woon- en zorgbehoefte.

Uit een nulmeting van de Taskforce blijkt dat een derde van alle gemeenten een woonzorgvisie heeft. Een eerdere inventarisatie door ICSzorg laat een genuanceerder beeld zien; van de 355 gemeenten had slechts 5% een woonzorgvisie publiek beschikbaar. Een groot deel van de gemeenten zat in het totstandkomingsproces, of had het zorgvraagstuk benoemd in een woonvisie, een woonstrategie, een statement, een regiovisie of een convenant.

Deze veelvormigheid en het proces ernaartoe heeft ICSzorg verder onderzocht, door interviews en het voeren van gesprekken met gemeenten. Wij waren nieuwsgierig; wat is een goede woonzorgvisie?

Behoefte aan tussenvormen
Woonvariaties tussen thuis en het verpleeghuis zijn nodig om tegemoet te komen aan de groeiende behoefte van ouderen die langer thuis wonen. Het aantal thuiswonende ouderen verdubbelt volgens brancheorganisatie Actiz; van 1,2 miljoen ouderen nu naar 2,5 miljoen rond de vergrijzingspiek in 2040.
Ook is er behoefte aan een passend woningaanbod voor uitstroom uit Beschermd Wonen en Maatschappelijke Opvang. De wachtlijsten lopen snel op, omdat de doorstroming stokt. Dit speelt met name bij centrumgemeenten.

Drijfveren
Uit gesprekken met gemeenten bleek het doel van de visie te variëren. Er zijn gemeenten die het als instrument gebruiken voor het maken van prestatieafspraken met woningcorporaties en om actief te kunnen sturen op het realiseren van voldoende woningen. Andere gemeenten gebruiken het als afwegingskader, om initiatieven uit de markt te kunnen toetsen aan het gemeente brede beleid. Weer andere gemeenten zien flinke overschrijdingen in het sociaal domein en willen meer grip op de kosten voor bijvoorbeeld Wmo.

Verbinding tussen domeinen
Gemeenten geven aan dat het verbinden van het sociale en het ruimtelijke domein essentieel is om tot een integrale visie te komen. Korte lijnen en het spreken van elkaars taal bevorderen de samenwerking. De inzet van een bruggenbouwer of procesregisseur wordt aanbevolen. De onafhankelijke rol of de behoefte aan extra capaciteit kan een reden zijn om daarvoor een externe partij te vragen.

Investeringsopgave voor langer thuis
Door vergrijzing neemt de druk op de Wmo de komende jaren alsmaar toe. Ouderenbond Anbo en branchevereniging Actiz ramen de kosten om woningen voor de groeiende groep alleenstaande en zelfstandig wonende ouderen aan te passen op landelijk 13 miljard euro. Dat komt neer op ongeveer 43 miljoen voor een middelgrote gemeente. Door te investeren in goed beleid op wonen met zorg, zullen de kosten voor het sociaal domein op termijn afnemen of minder toenemen.

Maatwerk
De opgave verschilt sterk van gemeente tot gemeente. Zowel vorm als inhoud van een woonzorgvisie zijn daarom maatwerk. In alle gevallen zien we participatie van stakeholders bij de totstandkoming van een visie op wonen en zorg; woningcorporaties, zorgorganisaties, welzijnsinstellingen en bewoners(collectieven). Het werken vanuit een gemeenschappelijk doel en tegelijkertijd oog houden voor de individuele belangen van samenwerkingspartners lijkt één van de succesfactoren van een goede woonzorgvisie.

Van ontwikkeling tot uitvoering
Het werken aan een toekomstbestendig woonzorgklimaat stopt niet bij het maken van een visie. Uiteindelijk gaat het om de uitvoering ervan. Het is belangrijk dat samenwerkingspartners gedurende het gehele proces betrokken zijn, van het inzichtelijk maken van de lokale opgave, het vormen van een visie, het ontwikkelen van scenario’s tot het maken van prestatieafspraken, het vinden van bouwlocaties en realisatie.

Meer weten over uw woonzorgvisie?
Lees hier onze flyer.