Zonnehuisgroep IJssel-Vecht en Driezorg
Integraal Masterplan Vastgoed voor de gefuseerde Zwolse zorgorganisaties
Artikel uit Vastgoedsturing©
Zonnehuisgroep IJssel-Vecht en Driezorg slaan de handen ineen. De twee Zwolse ouderenzorgorganisaties gaan samen verder als Vereen. De nieuwe zorgorganisatie wil van regio Zwolle dé plek in Nederland maken om goed oud te worden op eigen wijze. ICSzorg leverde in het fusietraject een professionele bijdrage in de totstandkoming van het Integraal Masterplan Vastgoed. Met dit masterplan richt de nieuwe zorgorganisatie de blik op de toekomst.
Het leven van ouderen normaliseren en de vermenselijking terugbrengen in een sterk veranderend zorglandschap, dat is de missie van het gloednieuwe Vereen. ‘We willen impact maken op de veranderagenda van de ouderenzorg en de zorg de-institutionaliseren’, stelt Frank Kodden, voormalig bestuurder van Driezorg en kersvers bestuurder van Vereen. Een uitdaging die vraagt om visie en lef. Visie op de zorg en op het vastgoed en lef in de uitvoering. Kodden: ‘Samen zijn we dapperder dan alleen en dus gaan we samen die uitdaging aan. Samen willen we van Zwolle de regio maken om goed oud te worden op eigen wijze.’
Het fusietraject dat in 2020 werd ingezet, is inmiddels bijna afgerond. De bestuurlijke fusie is sinds januari 2023 een feit. Als ook die juridische fusie over een paar maanden is afgerond, kan Vereen met vereende krachten vooruit. Het integraal masterplan voor het vastgoed ligt in ieder geval klaar. Daar is de afgelopen jaren samen met ICSzorg hard aan gewerkt. Kodden: ‘In het veranderende zorglandschap hebben wij onszelf opnieuw uit te vinden. We willen het leven van onze cliënten weer normaliseren en ontdoen van alle institutionele en systemische benaderingen. Onze gebouwen moeten daar uiteraard goed op aansluiten. Dat moeten weer echte woonaccommodaties worden en niet de zorginstituten die we ervan gemaakt hebben.’
Masterplan
Bart van Harten, programmamanager Vastgoed bij Vereen, is het roerend met Kodden eens. ‘De nieuwe visie op de zorg vraagt om een goede doorvertaling naar het vastgoed. Gelukkig lagen er al twee recente strategische vastgoedplannen die we samen met ICSzorg hebben vervlochten tot één integraal masterplan voor al ons vastgoed.’ Dit masterplan vertaalt de strategische huisvestingsdoelen van Vereen naar de koers per locatie en geeft inzicht in volgordelijkheid, prioritering, het tijdspad, de verwachte investeringen en de eigendomssituatie. Het plan bevat kaders om per project de businesscase te toetsen en biedt zodoende houvast op de uitvoering van de vastgoedstrategie de komende jaren.
Van Harten: ‘De fusie was voor ons een mooie kans om kritisch naar de hele vastgoedportefeuille te kijken. Wat zijn hierin de belangrijkste strategische aspecten? Waar gaan we voor? Waar gaan we niet voor? En hoe kunnen we schakelen op alle nieuwe inzichten die op ons afkomen? We hebben per object gekeken wat de grootste uitdagingen zijn en daar hebben we vervolgens een plan op gemaakt. Met de ingrediënten uit ons masterplan gaan we dat nu verder uitrollen over onze gehele portefeuille.’
Kernwaarde
Kodden: ‘Gezamenlijk hebben we het nieuwe strategisch fundament van onze zorgorganisatie bepaald. Hierbij zijn we uitgegaan van vier kernwaarde: samen, aandacht, lef en vindingrijkheid. We leggen onszelf de opdracht op om de antwoorden niet te blijven zoeken in de oplossingen die we al kennen, maar nieuwe wegen in te slaan. We zullen de komende jaren met elkaar moeten uitzoeken welke nieuwe antwoorden we kunnen vinden en wat dat betekent voor de zorg en voor het vastgoed.’ Belangrijk uitgangspunt daarbij is volgens Kodden om niet vanuit een aanbodredenatie tot oplossingen te komen. ‘We moeten veel meer en beter naar de mensen zelf gaan luisteren en hun familie en omgeving hier nadrukkelijk bij betrekken.’
De zorg verandert daarmee van ‘zorgen voor’ naar ‘zorgen met de handen op de rug’. De zorgprofessionals komen in de nieuwe situatie meer in de luwte te werken, meer op de achtergrond. Ze bieden slechts ondersteuning waar dat nodig is. Van Harten: ‘We willen de mensen in onze accommodaties de regie over hun eigen leven teruggeven. Zij moeten die regie zo lang mogelijk zelf behouden. Als er vraagstukken zijn, dan komt in eerste instantie de informele zorg, de familie en de mantelzorgers, in actie. Pas wanneer zij er niet uitkomen, komt de professionele zorg in beeld. Daarbij zullen we ook meer gebruik gaan maken van digitale en andere technische hulpmiddelen.’
'We hebben dankbaar gebruik gemaakt van de expertise en kennis en ervaring die er binnen ICS is.’ Frank Kodden, Vereen
Zorgzame samenleving
De transformatie van de ouderenzorg binnen Vereen is volgens Kodden niet alleen vanuit schaarste ingezet. ‘Bij de zorgtransformatie gaat het heel vaak over het betaalbaar en toegankelijk houden van de zorg. Belangrijk, want we lopen vast als we op dezelfde voet verder gaan. Maar de transformatie die wij voor ogen hebben, is niet enkel vanuit schaarste geredeneerd. Het gaat voor ons ook sterk om het herwaarderen van de ouderen. Zij hebben heel veel kennis en wijsheid waar we gebruik van kunnen maken. We moeten meer aandacht hebben voor elkaar en elkaars kwaliteiten en in nauwe samenwerken met andere zorgaanbieders, corporaties en welzijnsorganisaties een zorgzame samenleving creëren.’
De gebouwen van Vereen krijgen met de nieuwe zorgvisie een andere rol, het worden ontmoetingsplekken voor de wijk. Kodden: ‘We willen nog beter zichtbaar worden in de stad. Daarvoor hebben we het concept Huis van de Wijk ontwikkeld. Hiermee willen we de bestaande infrastructuur maximaal ontsluiten zodat we de goede dingen kunnen doen en de juiste zorg kunnen bieden.’ In de nieuwe, wijkgerichte aanpak werkt Vereen nauw samen met andere zorgaanbieders, ondersteuning, dagbehandeling en welzijnswerk. De locaties worden een soort zorghubs voor de wijk.
Mixed use
Door de fusie van Zonnehuisgroep IJssel-Vecht en Driezorg is Vereen nu de grootste aanbieder van zorg in Zwolle. De zorgaanbieder bedient de hele stad. Van Harten: ‘Onze zestien locaties liggen verspreid over Zwolle. Daarmee hebben we een strategische positie in de stad. Met ons nieuwe concept Huis van de Wijk willen we die positie optimaal benutten. Zo kunnen we bijvoorbeeld ook kinderopvang en eerstelijnszorg een plek geven op onze locaties. Met die mixed use-bril op kijken we naar ons vastgoed. Voor alle locaties hebben we inmiddels een strategielabel bepaald. Nu is het zaak dat we in de conceptontwikkeling de nodige vervolgstappen zetten.’
Aandachtspunt daarbij is dat de vastgoedportefeuille van Vereen vrij divers is. Van Harten: ‘We hebben oudere panden uit de jaren 60 en 70 van de vorige eeuw. Daar moet echt iets gebeuren vanuit het oogpunt van de bouwtechnische kwaliteit. Maar ook functioneel vanuit het oogpunt van onze nieuwe zorgvisie. En we hebben nieuwere locaties van na 2000. Op deze locaties hebben we eerder een functioneel vraagstuk dan een technisch kwaliteitsvraagstuk. We kijken specifiek per locatie welke aanpassingen nodig zijn.’
Routeplan
Voor de hele vastgoedportefeuille van Vereen is inmiddels een nieuwe prioritering opgesteld op basis van de wensen en mogelijkheden en de staat van de gebouwen. Kodden: ‘We hebben samen met ICS alle locaties in beeld gebracht en daar ook kwaliteitslabels aan gehangen. Dat heeft geleid tot een routeplan. We hebben scherp in beeld welke gebouwen we het eerst willen aanpakken en welke bewegingen er nodig zijn om de gebouwen te optimaliseren en verduurzamen. Voor ons een uitdagende, maar zeker realistische en haalbare ambitie.’
Van Harten benadrukt de meerwaarde die ICS in dit proces heeft ingebracht. ‘In een relatief korte periode zijn we heel intensief bezig geweest met dit vraagstuk. We hebben daarbij dankbaar gebruik gemaakt van de expertise en kennis en ervaring die er binnen ICS is. Zij hebben ons ook goed geholpen om de transitie binnen de organisatie bespreekbaar te maken. Dat was een mooie en zeer nuttige aanvulling op het proces waar we inzitten. Zo’n proces moet je namelijk echt zelf doorleven.’
Kodden: ‘In het proces hebben we continu de dialoog opgezocht. Daar hebben we elkaar enorm op verrijkt. Samen met ICS zijn we zodoende tot de goede modellen en juiste gesprekstechnieken gekomen om de diepte in te gaan en een doorvertaling te maken naar planniveau. Ook de Raad van Toezicht is hier heel goed in meegenomen. Belangrijk, want de besluitvormingsprocedure moet uiteraard kloppen.’
‘De nieuwe visie op zorg vraagt om een goede doorvertaling naar het vastgoed’ Bart van Harten, Vereen
Werkzaamheden ICSzorg
ICSzorg is sinds 2020 via een raamovereenkomst als adviseur betrokken bij Zonnehuisgroep IJssel-Vecht (ZGIJV). Vanaf 2021 vervulde ICS, in de persoon van Monique de Tombe, tijdelijk de rol van interim vastgoedmanager voor de Zwolse zorgorganisatie. In 2022 heeft ICSzorg een verrijking en verdieping op het Strategisch Vastgoedplan gemaakt voor ZGIJV. Een jaar later volgde de opdracht om voor beide fusiepartijen een Integraal Masterplan Vastgoed op te stellen. De Tombe: ‘Een interessant traject, want alles heeft met alles te maken. Alles grijpt in elkaar. Het gaat niet enkel over het vastgoed, maar ook over de zorg, over het personeel en vooral over de mensen waar we het voor doen: de cliënten van het nieuwe Vereen.’
De fusie tussen ZGIJV en Driezorg biedt volgens De Tombe mooie kansen. ‘Beide organisaties vullen elkaar goed aan, ook qua locaties in de stad. Samen kunnen ze heel de regio Zwolle bedienen met zorg op maat.’ Het Integraal Masterplan Vastgoed werkte bij de fusie volgens De Tombe als katalysator. ‘Er zat druk op dat vastgoedplan. Er moest over allerlei zaken worden nagedacht; er moest meer evenwicht komen tussen de zorg en het vastgoed. Dat was een complex traject waarin belangrijke strategische keuzes zijn gemaakt. Nu ligt er een goed onderbouwd en doorleeft plan waarmee de zorgorganisatie verder kan.’
De opgaven in de zorg zijn groot, maar De Tombe is ervan overtuigd dat Vereen klaar is voor de toekomst. ‘Ik heb tijdens het fusietraject enorm veel vertrouwen geproefd bij alle betrokken partijen. Met elkaar hebben we een heel goed stuk opgeleverd. Nu is het zaak om door te pakken en het vastgoed geschikt te maken voor de nieuwe vorm van ouderenzorg. Het Integraal Masterplan Vastgoed biedt hiervoor de benodigde handvatten.’
Tekst: Ivo van der Hoeven
(zie ook www.ivvd.nl)